1. براي مرد و زن مستحب است پيش از نمازهاي يوميه اذان و اقامه بگويد ولي پيش از نماز عيد فطر و قربان مستحب است سه مرتبه بگويد «الصّلاة» و در نمازهاي واجب ديگر (مانند نماز ميت) سه مرتبه الصّلاة را به قصد رجا بگويد.

2. اذان هجده جمله است : اَللهُ اَكْبَرُ (4مرتبه) ، اَشْهَدُ اَنْ لا اِلهَ اِلَّا الله ، اَشْهَدُ اَنَّ مُحَمَّداً رَسُولُ الله ،   حَيِّ عَلَي الصَّلوة ، حَيِّ عَلَي الْفَلاح ، حَيِّ عَلي خَيْرِ العَمَل ، اَللهُ اَكْبَرُ،لا اِلهَ اِلَّا الله هر يك (2مرتبه)

3. اقامه مشتمل بر هفده جمله است يعني دو مرتبه اَللهُ اَكْبَرُ از ابتداي اذان و يك مرتبه لا اِلهَ اِلَّا الله از آخر آن كم مي شود و بعد از گفتن حَيِّ عَلي خَيْرِ العَمَل بايد دو مرتبه قَدْ قامَتِ الصَّلوة اضافه شود.

4. عبارت «اَشْهَدُ اَنَّ عَلِيّاً وَلِيُّ الله» جزء اذان و اقامه نيست ولي خوب است بعد از جمله اَشْهَدُ اَنَّ مُحَمَّداً رَسُولُ الله به قصد قربت گفته شود.

5. اذان و اقامه بايد به عربي صحيح گفته شود ، بنابراين اگر به عربي غلط بگويد و يا به جاي يك حرف حرف ديگري را بگويد و يا ترجمه اذان و اقامه را به فارسي بگويد صحيح نيست.

6. اذان و اقامه بايد بعد از داخل شدن وقت نماز گفته شود و اكر از روي عمد يا فراموشي پيش از وقت گفته شود باطل است.

7. بين جمله هاي اذان و اقامه نبايد خيلي فاصله شود و اگر بين آنها بيشتر از معمول فاصله بياندازد ، بايد دوباره آن را از سر بگيرد.

8. اقامه بايد بعد از اذان گفته شود و اگر قبل از اذان ، اقامه گفته شود صحيح نيست.

9. اگر كلمات اذان و اقامه را بدون ترتيب بگويد مثلاً « حَيِّ عَلَي الْفَلاح» را قبل از « حَيِّ عَلَي الصَّلوة» بگويد بايد از جايي كه ترتيب به هم خورده ، دوباره بگويد.

10. بايد بين اذان و اقامه فاصله نيافتد و اگر بين آنها به قدري فاصله بيافتد كه اذاني را كه گفته ، اذانِ اين اقامه حساب نشود ، مستحب است دوباره اذان و اقامه را بگويد و نيز اگر بين اذان و اقامه و نماز به قدري فاصله دهد كه اذان و اقامه آن نماز حساب نشود ، مستحب است دوباره براي آن نماز ، اذان و اقامه بگويد.

11. غنا در اجراي اذان و اقامه يعني آنكه صدا را بگونه اي در گلو بياندازد كه حالت آواز به خود گرفته و مناسب مجالس لهو و خوش گذراني شود حرام است.

12. هنگامي كه نمازگزار براي نماز ظهر و مغرب اذان و اقامه مي گويد و نماز ظهر و مغرب را مي خواند و بلافاصله نماز عصر و يا عشاء را شروع مي كند لازم نيست براي نماز عصر و عشاء اذان بگويد.

13. در صورتي كه نافله مغرب و ظهر خوانده شود بنابر اقوي اذان ساقط مي شود (بر خلاف تسبيحات و تعقيبات كوتاه)

14. اگر براي نماز جماعتي اذان و اقامه گفته شود كسي با آن جماعت ملحق مي شود نبايد براي نماز خود اذان و اقامه گويد.

15. اگر براي خواندن نماز جماعت به مسجد برود و ببيند جماعت تمام شده تا وقتي كه صفها به هم نخورده و جمعيت متفرق نشده نمي تواند براي نماز خود اذان و اقامه بگويد.

16.  اذان و اقامه نماز جماعت را بايد مرد بگويد ، ولي در جماعت زنان اگر زن اذان و اقامه بگويد كافي است.

17. كسيكه گفتن اذان و با اقامه و با هر دو را فراموش كرده و داخل نماز شده ، اگر قبل از رسيدن به ركوع متوجه شود ، مي تواند نماز را بشكند و پس از گفتن اذان و اقامه دوباره بخواند.

 مستحبات اذان و اقامه

رعايت موارد ذيل در هنگام گفتن اذان و اقامه مستحب است:

1. رو به  قبله بودن.

2. ايستادن.

3. وضو داشتن.

4. سكوت در اثناء اذان و اقامه (لازم به ذكر است سخن گفتن بعد از گفتن قَدْ قامَتِ الصَّلوة در نماز جماعت مكروه هست).

5. عدم حركت هنگام اقامه.

6. گذاشتن انگشتان در گوش در هنگام گفتن اذان.

7. بلند گفتن اذان و اقامه و كشيدن جملات اذان.

8. فاصله انداختن بين اذان و اقامه با انجام يك سجده و يا لحظه اي نشستن و ي برداشتن يك قدم و يا گفتن ذكر و يا لحظه اي سكوت.

9. مستحب است كسيكه براي گفتن اذان معين مي كنند عادل ، وقت شناس و داراي صدايي رسا بوده و اذان را در جايي بلند بگويد.

منبع:mashad.namaz.ir